جزیره زیبای کیش که به نگین خلیج‌فارس مشهور است، علاوه بر مراکز خرید لوکس و تفریحات مهیج، غذاهای محلی و سنتی بسیار زیادی دارد. این غذاها از دل تاریخ این جزیره بیرون آمده و ما را با فرهنگ مردم بومی کیش بیشتر آشنا می‌کند.
جزیره کیش بخشی از استان هرمزگان بوده و برای همین بسیاری از غذاهای جزیره با این شهر هماهنگ است. اگر تابه‌حال غذای جنوبی خورده باشید، می‌دانید که در غذاهای جنوبی همیشه پای ماهی در میان است. همچنین هیچ غذای جنوبی پیدا نمی‌کنید که از ادویه تند و مخصوص خودشان در آن استفاده نشده باشد.
در این مقاله به بخش دوم معرفی غذاهای سنتی این جزیره زیبا میپردازیم.
کوکو ماهی
کوکو یکی از غذاهایی است که کودکان خیلی آن را دوست دارند. حالا اگر کودکتان در سفر به کیش علاقه‌ای به غذاهای دریایی و محلی ندارد، پس توصیه می‌کنیم که حتماً کوکو ماهی کیش را برایشان تهیه کنید.
در تهیه این غذا معمولاً از گوشت ماهی کبابی یا آب‌پز شده استفاده می‌کنند. گوشت ماهی را ساطوری یا کبابی کرده و آن را با سیب‌زمینی، سیر، پیاز و تخم‌مرغ مخلوط کرده و مایه کوکو ماهی به دست می‌آید.
بعد از آن مایه آماده شده را در قالب ریخته و با دست به شکل زیبایی حالت داده و در روغن سرخ می‌کنند. می‌توانند خیارشور و گوجه را برای چاشنی در کنار این غذا قرار دهند.
در روشی دیگر گوشت ماهی خام را از استخوان پاک کرده و در غذاساز با بقیه مواد ترکیب و له کرده و بعد آن را سرخ می‌کنند.
البته قبل از هر چیز حتماً به طور کامل گوشت ماهی را از استخوان و خار جدا کرده تا مشکلی برای افراد به وجود نیاید.
وجود سبزی‌های معطر و ادویه‌های مخصوص باعث می‌شود که این غذا بوی زهم ماهی را از دست داده و طعم دلپذیری برای کودکان داشته باشد.
قلیه‌ماهی
همه می‌دانند که قلیه‌ماهی از معروف ترین غذاهای کیش بوده و تقریباً بسیاری از مردم اسم این غذای محلی جنوبی را شنیده‌‌اند و بیشتر افراد آن را یک بار امتحان کرده‌اند. قلیه‌ماهی یک نوع خورش خوش‌رنگ و لعاب جنوب و جزیره کیش بوده که ترکیب آن با سبزیجات معطر بسیار فوق‌العاده است.
طبخ این غذا در کیش یک مشخصه بسیار بی‌نظیر دارد که آن هم استفاده از تمرهندی در ترکیب آن است. این غذا معمولاً با طعم تندوتیز موردپسند افراد جزیره بوده و معمولاً با برنج سرو می‌شود. اگرچه کسانی که به این غذا علاقه دارند حتی آن را با نان نیز میل می‌کنند.
در طبخ قلیه‌ماهی محدودیتی برای انتخاب ماهی وجود ندارد؛ اما اکثر جنوبی از این ماهی‌ها که گوشت لخم‌تری دارند برای قلیه‌ماهی استفاده می‌کنند:
- هامور
- سنگسر
- سرخو و سکن
برنج محمر
اگر به غذاهای شیرین علاقه‌مند هستید، پس برنج محمر در فهرست غذاهای کیش بسیار موردپسندتان خواهد بود. محمر یا برنج شکری با ماهی سرخ شده طبخ می‌شود و برای همین یک طعم عجیب و ویژه‌ای دارد. کافی است که این غذا را یک‌بار امتحان کنید تا عاشقش بشوید!
در این غذا از شکر تا جایی که برنج زرد شود، استفاده می‌کنند. برای همین اگر از غذاهای شیرین خوشتان نمی‌آید، باید بدانید که این غذا شیرین است. در کنار این برنج خوشمزه ماهی سرومی‌شود و برای همین موردعلاقه بسیاری از بومیان کیش و جنوبی‌ها قرار گرفته است.
برنج بریانی
برنج بریانی از غذاهای سنتی جنوبی بوده؛ ولی در کیش موردعلاقه بسیاری از افراد بومی است. قبل از شروع طبخ ابتدا گوشت را طعم‌دار می‌کنند. چراکه طعم گوشت و برنج در این غذا غالب بوده و با این کار مزه و بوی زهم گوشت گرفته خواهد شد. شاید بتوان گفت که برنج بریانی تا حدودی شبیه عدس‌پلو بوده؛ اما بسیار با کلاس‌تر و گران‌تر از عدس‌پلوی ساده طبخ می‌شود.
برای آماده‌سازی برنج بریانی از مواد مختلف استفاده می‌شود، از جمله گوشت قرمز، سیب‌زمینی، عدس، کشمش و زرشک.
ابتدا باید گوشت قرمز را جداگانه بپزید، بعد عدس پخته شده را با زرشک، کشمش و سیب‌زمینی ترکیب می‌کنند. در مرحله بعد برنج را آبکش کرده و لابه‌لای برنج هل و دارچین ریخته و مواد گوشت را نیز به آن می‌افزایند. در هنگام دم کشیدن برنج مزه این مواد با هم ترکیب شده و طعم بی‌نظیری را به وجود می‌آورد.
عصیده
حلوا عصیده عربی، یکی از لذیذترین و سالم‌ترین گزینه‌ها برای گیاهخوارانی است که به کیش سفر می‌کنند. این غذای سنتی و اصیل جنوبی که در واقع نوعی حلوا محسوب می‌شود، با طعمی بی‌نظیر و بافت نرم و لطیف، دل هر خوراک‌پزی را می‌رباید.
عصیده عربی از ترکیب آرد گندم، نشاسته ذرت، پودر شیرخشک، شکر و آب تهیه می‌شود. برای پخت این حلوا، ابتدا آردها و شیرخشک را به مدت کوتاهی تفت می‌دهند تا بوی خامی آنها گرفته شود. سپس روغن و کره را اضافه کرده و مواد را به خوبی مخلوط می‌کنند تا یکدست و طلایی رنگ شوند. در مرحله آخر، شهد زعفران، شکر و عصاره هل را به مواد افزوده و اجازه می‌دهند تا حلوا به طور کامل جا بیفتد.
این حلوای خوشمزه را می‌توانید در قالب‌های دلخواه ریخته و پس از سرد شدن، با انواع مغزها و خشکبار تزیین کنید. عصیده عربی نه تنها برای گیاهخواران، بلکه برای همه افرادی که به دنبال طعم‌های جدید و متفاوت هستند، یک تجربه فراموش‌نشدنی خواهد بود.
رنگینه
اگر به دنبال یک میان‌وعده خوشمزه و مقوی می‌گردید، پس رنگینه یا رنگینک جنوبی به‌عنوان یک شیرینی مقوی بسیار به مذاقتان خوش خواهد آمد. رنگینه نوعی از شیرینی های محلی کیش بوده که بسیار پرطرف‌دار و خوش‌طعم است و در وعده‌های عصرانه و میان‌وعده صبح سرو می‌شود.
خرما ماده اصلی رنگینه بوده و برای همین برای افراد دارای کم‌خونی و بی انرژی یک میان‌وعده بسیار سبک و مقوی خواهد بود. برای تهیه رنگینه به مواد دیگری مانند کره، آرد، گردو، هل، دارچین و پودر نارگیل نیاز است. در ابتدای پخت، هسته‌ها را از خرما جدا کرده و بعد گردو وسط خرما قرار داده می‌شود. حالا آرد را داخل تابه ریخته و بعد از تفت دادن بقیه مواد به ترکیب اضافه می‌شود. در آخر مواد آرد را روی رنگینه یا رنگینک می‌ریزند.
خبز فلزین
خبز فلزین یکی از نان‌های سنتی و محبوب جزیره کیش و استان هرمزگان است. این نان خوش‌طعم که اغلب همراه با غذاهای کبابی سرو می‌شود، می‌تواند یک میان‌وعده دلچسب نیز باشد. در سنت مردم جنوب، نان فلزین جایگاه ویژه‌ای داشته و به عنوان هدیه‌ای ارزشمند برای عروس خانم‌ها به کار می‌رود.
تنوع در تهیه نان فلزین بسیار بالاست و هر فرد با توجه به ذائقه شخصی و مواد در دسترس، می‌تواند طعمی متفاوت به آن ببخشد. این نان با استفاده از آرد و پخت روی تابه مخصوصی به نام “توه” تهیه می‌شود که طعم بی‌نظیری به آن می‌بخشد. مواد اولیه معمول برای تهیه نان فلزین عبارتند از:
- پیاز
- سوراغ (سس ماهی)
- روغن مایع
- آرد نانوایی
- لیموترش
- سبزیجات دلخواه
برای تهیه ابتدا نان پخته شده و سپس مخلوط سبزیجات و سوراغ روی آن ریخته می‌شود.
فلافل
فلافل جنوبی که معرف حضور همه مسافران است و از لذیذترین غذاهای بدون گوشت در جنوب کشور و به‌خصوص جزیره کیش محسوب می‌شود. اگر اهل فلافل خوری هستید و دوست دارید آن را به روش‌های مرسوم در شهرهای دیگر امتحان کنید، حتماً در سفرتان به جزیره این فلافل را هم سفارش دهید. فلافل در کیش با ادویه‌های مخصوص طبخ شده و برای همین یک طعم متفاوت، جدید و البته خوشمزه‌تر را از فلافل تجربه خواهید کرد.
قیمت ساندویچ فلافل نسبت به غذاهای دیگر مناسب‌تر بوده و نمی‌شود به کیش بیایید و فلافل کیش را امتحان نکنید!
یریش
یریش، یکی از غذاهای گیاهی محبوب جزیره کیش است که نه تنها برای گیاهخواران، بلکه برای همه مسافران توصیه می‌شود. این غذا با ترکیبی ساده از بلغور گندم، پیاز و ادویه‌های مخصوص جزیره تهیه می‌شود و طعم بی‌نظیری دارد.
راز خوشمزگی یریش در چیست؟! مهم‌ترین ماده تشکیل‌دهنده یریش، بلغور گندم است که به این غذا ارزش غذایی بالایی می‌بخشد. برای تهیه یریش، بلغور گندم را پس از جوشاندن با مخلوطی از روغن، پیاز داغ و ادویه‌های معطر ترکیب می‌کنند. بسیاری از رستوران‌ها برای افزودن طعم شیرین و تند به یریش، از کشمش استفاده می‌کنند. کشمش علاوه بر خوش طعم کردن غذا، به هضم بهتر آن نیز کمک می‌کند.
یریش را می‌توان به روش‌های مختلفی تهیه کرد. برخی از اهالی جزیره، برای طعم‌دار کردن بیشتر یریش، از پوره گوجه استفاده می‌کنند. در این روش، پوره گوجه را قبل از اضافه کردن به بلغور گندم، تفت می‌دهند. برخی دیگر، کشمش را در مراحل پایانی پخت به یریش اضافه می‌کنند تا طعم شیرین آن بیشتر احساس شود.
برای تکمیل طعم یریش، می‌توانید از ماست استفاده کنید. ترکیب طعم ترش ماست با طعم شیرین و تند یریش، طعمی بی‌نظیر و دلچسب ایجاد می‌کند.
سمبوسه
خودتان بهتر از هر کس می‌دانید که از سمبوسه کیش نمی‌توان گذشت، به‌خصوص که میگو مواد داخل سمبوسه باشد و به دست سرآشپزهای بومی طبخ شود. البته از گوشت کوسه، ماهی و گوشت قرمز نیز برای مواد میانی سمبوسه نیز استفاده می‌کنند. برای همین می‌توانید یک سمبوسه متفاوت و بسیار لاکچری را در ساندویچی‌های کیش میل کنید.
سس‌های مخصوص و دست‌ساز سمبوسه نیز در جزیره بسیار معروف است و می‌توانید طعم جدید از سس‌های تند جنوبی را در این شهر بچشید.
این غذا برای گیاهخواران مناسب بوده و به‌خاطر ترد بودن و مزه چیپسی کودکان نیز آن را می‌پسندند. از طرفی قیمت مناسب این غذا باعث می‌شود که برای بار چندم از این غذا میل کنید.
برای طبخ این غذا ابتدا مایه میانی را از مواد مختلفی مانند گوشت، سوسیس، سیب‌زمینی و سبزیجات پر کرده و بعد آن را داخل خمیر می‌گذارند و سرخ می‌کنند.
خبیصه
خبیصه در لیست انواع نان و حلوا های کیش قرار گرفته که طبخ آن بسیار آسان است. طعم لذیذ خبیصه به هل و پودر پسته‌ای است که در آخر به آن اضافه می‌کنند. اصل این حلوا عربی بوده و معمولاً به‌عنوان دسر بعد از غذا استفاده می‌کنند.
در گذشته خبیصه را در مراسم‌های مذهبی یا عروسی سرو می‌کردند؛ ولی امروز در بسیاری از شیرینی‌فروشی‌های معروف کیش نیز یافت می‌شود. همچنین این حلوا را در بسیاری از رستوران‌های جنوبی سرو می‌کنند، چراکه آنها معتقدند که ماهی طبع سردی دارد و طبع گرم حلوا بسیار مصلح است.
برای پخت این حلوا از آرد گندم، برنج و شیره استفاده کرده و با انواع مغزیجات نیز تزیین می‌کنند. البته پایه کار این حلوا زعفران و هل بوده که شهد حلوا گفته می‌شود و بسیار لذیذ است.
این حلوای کیش از بهترین و مقوی‌ترین میان‌وعده‌ها و دسرها برای انواع سلیقه‌ها می باشد.
دم پخت میگو
دم‌پخت میگو از بهترین غذاهای سنتی کیش بوده و این غذا بهترین روش طبخ میگو نیز به‌حساب می‌آید. برای همین مواد مغذی میگو از بین نرفته و با برنج ترکیب می‌شود. دم‌پخت میگو از غذاهای معروف هرمزگان و بوشهر بوده و علاقه‌مندان زیادی نیز در جزیره کیش دارد.
برای آماده‌سازی این غذا از میگوهای ریز و پلویی استفاده می‌کنند. اگر میگوها تازه باشند، طعم بهتری خواهند داشت. در مراحل آماده‌سازی این غذا در ابتدا باید نخ میگو را گرفته و آن را به‌خوبی پاک کنید. بعد آن را با پیاز و انواع چاشنی‌ها و ادویه‌ها تفت‌داده و لابه‌لای برنج قرار دهید.
البته می‌توانید به‌جای آبکش کردن برنج آن را به صورت دم‌پخت نیز آماده کنید. به این صورت که وقتی آب برنج کشیده شد، می‌توان میگوهای تفت داده شده را با برنج ترکیب کرد.
جمع بندی
جزیره کیش، با آداب و رسوم و فرهنگ غنی‌اش، میزبان طیف وسیعی از غذاهای سنتی است که ریشه در تاریخ و طبیعت این جزیره زیبا دارند. این غذاها، از دریای بیکران تا سفره‌های ساده‌ی مردمان محلی، حکایت از ذائقه‌ی خاص و اصیل کیشی‌ها دارند. به همین دلیل، کیش به مقصدی محبوب برای دوستداران غذاهای سنتی و اصیل تبدیل شده است.
از غذاهای دریایی تازه و خوشمزه گرفته تا غذاهای محلی مانند یریش، عصیده، فلافل و سمبوسه، هر لقمه از این غذاها، شما را به سفری تاریخی در دل تاریخ و فرهنگ کیش می‌برد. دستور پخت سنتی این غذاها، گنجینه‌ای از دانش و تجربه گذشتگان است که با هر لقمه به شما منتقل می‌شود.
